Nhà tù Sơn La được thực dân Pháp xây dựng năm 1908. Nơi đây đã giam giữ 1007 lượt tù nhân cộng sản, là trường học cách mạng, nơi ươm mầm “hạt giống đỏ” của cách mạng Việt Nam. Năm 1962, Nhà tù Sơn La được xếp hạng Di tích Quốc gia. Ngày 31/12/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định xếp hạng Nhà tù Sơn La là Di tích Quốc gia đặc biệt.

Chi tiết

Nhà tù Sơn La được thực dân Pháp xây dựng trên ngọn đồi Khau Cả, bên dòng suối Nậm La, tỉnh Sơn La. Ban đầu Nhà tù có diện tích 500m2. Năm 1940, thực dân Pháp mở rộng lên 1.700m2. Trong 15 năm (1930 - 1945), Nhà tù Sơn La đã giam giữ 1.007 lượt tù nhân cộng sản, trong đó có nhiều đồng chí là Thành ủy, Xứ ủy, Trung ương Ủy viên như: Lê Duẩn, Trường Chinh, Nguyễn Lương Bằng, Trần Huy Hiệu, Nguyễn Đức Tâm, Lê Đức Thọ, Văn Tiến Dũng, Xuân Thủy, Lê Thanh Nghị và nhiều đồng chí khác.

Vào những năm 1930, khu đồi Khau Cả rất âm u, heo hút, thời tiết khắc nghiệt. Thực dân Pháp lợi dụng nơi "rừng thiêng nước độc" này để xây dựng nhà tù và biến Nhà tù Sơn La thành "địa ngục trần gian" để giam cầm, đày ải và thủ tiêu ý chí đấu tranh của những người cộng sản Việt Nam. Vượt lên trên gông cùm và tội ác của thực dân Pháp, những người cộng sản Việt Nam đã biến nhà tù đế quốc thành trường học cách mạng, biến những phòng giam lạnh lẽo thành tổ ấm, thắm tình đồng chí của những bạn tù.

Từ “địa ngục trần gian”, những tia sáng cách mạng đã lan tỏa khắp vùng núi rừng Tây Bắc. Nơi đây đã đào tạo, bồi dưỡng một đội ngũ các chiến sỹ trung kiên cho Đảng, cho dân tộc Việt Nam.

“Địa ngục trần gian” hôm nay như vẫn còn vang mãi bản yêu sách "4 phải, 1 không" (Phải thực hiện chế độ tù chính trị. Phải chuyển tù về đồng bằng. Phải cải thiện chế độ ăn uống. Phải cấp thuốc cho người ốm. Không được đánh đập và bắt tù nhân làm việc nặng) của những "phần tử nguy hiểm", đó là các đồng chí: Trịnh Đình Cửu, Trần Văn Lan, Đỗ Ngọc Du, Trường Chinh, Lê Duẩn, tổ chức đấu tranh chống toàn quyền Đông Dương là PatSkie.

Nơi đây đã trở thành một điểm thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước đến tham quan, nghiên cứu. Đặc biệt là vào các ngày lễ lớn, ngày Tết Cổ truyền của dân tộc, trung bình mỗi ngày Di tích Nhà tù Sơn La đón trên 2.000 lượt du khách, có ngày lên tới 3.000 người.

Di tích Nhà tù Sơn La đã trở thành một trường học, một trung tâm giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ người Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ.